Τα ζητήματα των λατινικών είναι σαφώς διατυπωμένα. Λογικά οι καλά διαβασμένοι μαθητές της θεωρητικής κατεύθυνσης δεν πρέπει να αντιμετώπισαν ιδιαίτερες δυσκολίες.
Οι ερωτήσεις γραμματικής κάλυψαν πολλές από τις ιδιαιτερότητες της λατινικής γλώσσας.
Τα συντακτικά φαινόμενα που εξετάστηκαν ήταν βατά. Οι ασκήσεις μετατροπών απαιτούσαν καλή γνώση της θεωρίας συντακτικού.
A1.
Τόσο κοντά στα τείχη έχουμε τον εχθρό! Φυλαχτείτε λοιπόν από τον κίνδυνο, προστατέψτε την πατρίδα. Μην έχετε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της πόλης. Ν’ αποβάλετε την αυτοπεποίθηση που είναι υπερβολική σ’ εσάς. Μην πιστέψετε ότι θα φροντίσει κανείς για την πατρίδα, αν εσείς οι ίδιοι δεν φροντίσετε για την πατρίδα. Θυμηθείτε ότι κάποτε η πολιτεία βρέθηκε στον έσχατο κίνδυνο!»
Στο Λατινικό πόλεμο ο Τίτος Μάνλιος, ο ύπατος, καταγόμενος από αριστοκρατική γενιά, είχε την αρχηγία του στρατού των Ρωμαίων. Αυτός, όταν κάποτε έφευγε από το στρατόπεδο, διέταξε ν’ απέχουν όλοι από τη μάχη.
Τότε ρώτησε την κόρη του αν θα προτιμούσε μετά από μερικά χρόνια να είναι ασπρομάλλα ή φαλακρή. Όταν εκείνη απάντησε: «Εγώ, πατέρα, προτιμώ να είμαι ασπρομάλλα», ο πατέρας πρόβαλε σ’ εκείνη ψεύτικο επιχείρημα: «Δεν αμφιβάλλω ότι δε θέλεις να είσαι φαλακρή. Γιατί λοιπόν δε φοβάσαι μήπως αυτές εδώ σε κάνουν φαλακρή;»
B1.
prope: τον υπερθετικό βαθμό proxime
opibus: την ονομαστική πληθυντικού αριθμού opes
nimia: τον αντίστοιχο τύπο στο συγκριτικό βαθμό magisnimia
neminem: τη γενική ενικού αριθμού nulius
ipsi: τη δοτική ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος ipsi
extremo: τον αντίστοιχο τύπο στον θετικό βαθμό extero
discrimine: την αιτιατική πληθυντικού αριθμού discrimina
nobiligenere: την ονομαστική πληθυντικού αριθμού nobiliagenera
exercitui: την αφαιρετική πληθυντικού αριθμού exercitibus
omnes: την αφαιρετική ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος omni
illa: την ονομαστική ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος illud
pater: τη γενική πληθυντικού αριθμού patrum
istae: γενική πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος istarum
te: δοτική πληθυντικού στο τρίτο πρόσωπο sibi
Β2.
habemus: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτική μέλλοντα στην ίδια φωνή habento
cavete: το σουπίνο και στους δύο τύπους
cautum/cautu
tutamini: τις μετοχές όλων των χρόνων στην αιτιατική ενικού του αρσενικού γένου ενεστ. tutantem
μέλλ. tutaturum
παρακ. tutatum
nolite: το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού nolles
deponite: το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής παρακειμένου στην ίδια φωνή deposuerit
natus: το απαρέμφατο του ενεστώτα nasci
abiret: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα abibunt
edixit: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή edic
abstinerent: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή abstineant
mallet: το β΄΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα
mavultis
obiecit: το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην άλλη φωνή obiceres
faciant: τον αντίστοιχο τύπο στην άλλη φωνή fiant
Γ1α.
opibus: αφαιρετική οργανική του μέσου από το confidere
vobis: δοτική προσωπική κτητική από το est
neminem: υποκείμενο του απαρεμφάτου consulturumesse, ετεροπροσωπία
patriae: δοτική προσωπική χαριστική από το consulturumesse
fuisse: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο mementote
bello: αφαιρετική του χρόνου στο praefuit
genere: αφαιρετική της καταγωγής από τη μετοχή natus
aliquot: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο abiret
cana: κατηγορούμενο υποκειμένου του απαρεμφάτου esse, filia
illi: αντικείμενο έμμεσο στο obiecit
te:αντικείμενο στο faciant
Γ1β.
Itaque nolite cavere periculum. (noli/nolite + απαρέμφατο ενεστώτα)
Itaque ne caveritis periculum. (ne+ υποτακτική παρακειμένου)
Γ2α.
quin calva esse nolis:
Δευτερεύουσα ονοματική πρόταση του quin. Εισάγεται με το quin, επειδή το ρήμα εξάρτησης συνοδεύεται από άρνηση (non dubito). Εκφέρεται με υποτακτική, επειδή το περιεχόμενο της εκφράζει την πρόθεση του υποκειμένου του ρήματος της κύριας πρότασης· χρόνου Ενεστώτα (nolis), επειδή εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (dubito), για να δηλώσει το σύγχρονο στο παρόν. Συντακτικά είναι αντικείμενο στο dubito.
Γ2β.
- natus: quinatuserat(αναφορική προσδιοριστική στο T. Manlius)
- is cum aliquando castris abiret, edixit...: is aliquando castris abiens (συνημμένη στο is) edixit...
Γ2γ.
Tum interrogavit filiam utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva.
- Utrum post aliquot annos cana esse mavis an calva? (utrum … an ...)
- Postne aliquot annos cana esse mavis an calva? (-ne … an ...)
- Post aliquot annos cana esse mavis an calva? (… an ...)
Άννα Βοντίτσου, φιλόλογος, Φροντιστής Μέσης Εκπαίδευσης
Μ. Αλεξάνδρου 12Β, Πρέβεζα - τηλ. Επικοινωνίας 6937458672